Ochrona konsumentów korzystajcych z usug - wybrane zagadnienia

Wstp

Ochrona konsumentów stanowi bardzo istotny obszar dziaania polityki konsumenckiej Unii Europejskiej, w tym i Polski. Jest on wypeniany wci now treci, adekwatnie do zmieniajcej si sytuacji na rynku i w otoczeniu konsumenta, w tym jego sytuacji na rynku usug.

Wród czynników wpywajcych na rozwój idei ochrony interesów konsumenta wyrónia si podwyszenie w wielu wysoko rozwinitych krajach aspiracji spoecznych, co wyraa si m.in. w rozbudowywaniu katalogu praw czowieka. Obserwuje si równie narastajc wiadomo wród konsumentów zagroe pochodzcych od niebezpiecznych lub wadliwych produktów oraz nadal sabsz w obecnym stanie postpu cywilizacyjnego pozycj konsumenta na rynku wzgldem równych formalnie, ale wci silniejszych ekonomicznie i organizacyjnie usugodawców/sprzedawców. Poczwszy od poowy lat 70. ubiegego wieku, Unia Europejska dy do tego, aby zagwarantowa konsumentom taki sam wysoki poziom ochrony na jednolitym rynku. Polityka unijna sprzyjajca konsumentom ma na celu ochron ich zdrowia, bezpieczestwa i interesów ekonomicznych, o czym mówi art. 169 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Polityka ta promuje prawa konsumentów do informacji i edukacji, a take ich prawo do organizacji w celu ochrony swoich interesów.

Warto zwróci take uwag, e donioso problematyki ochrony konsumentów podkrela fakt jej uwzgldnienia w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w której zapisano, e wadze publiczne chroni konsumentów przed dziaaniami zagraajcymi ich zdrowiu, prywatnoci i bezpieczestwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi.

Funkcjonowanie wspóczesnych gospodarstw domowych wymaga szeroko rozwinitej sfery usug, które stay si nieodzownym elementem ich funkcjonowania, elementem wzbogacajcym osobowo czowieka, budowania kapitau ludzkiego, czynnikiem wpywajcym na skal czasu wolnego i jego zagospodarowanie oraz odgrywajcym istotn rol w zabezpieczaniu szeroko pojtych finansów gospodarstw domowych. Podkreli naley, e chocia w warunkach gospodarki rynkowej konsument zyska przynalen mu suwerenno i istnieje wiele przedsibiorstw oferujcych usugi, to zagroenie jego interesów moe wystpi i wystpuje take na rynku usug, czsto bowiem wiedza konsumentów na temat praw im przysugujcych na tym rynku jest dalece niewystarczajca, podobnie jak wiedza usugodawców. Wród praw przysugujcych konsumentom wyróniane jest prawo do ochrony interesów ekonomicznych, które oznacza ich ochron przed przedsibiorcami, zwaszcza tymi, którzy z racji swojej pozycji rynkowej mog m.in. narzuca niekorzystne warunki umowy, popeniaj czyny nieuczciwej konkurencji, stosuj nieuczciwe praktyki rynkowe, nadmiernie wysokie ceny czy nierzetelne praktyki marketingowe i handlowe. Prawo do ochrony interesów ekonomicznych gwarantuj konsumentom zapisy zawarte w niektórych aktach normatywnych o ochronie przed nieuczciwymi i nieodpowiedzialnymi praktykami sprzeday, czyli przed wykorzystywaniem silniejszej pozycji przez profesjonalist (producenta, sprzedawc, usugodawc). Suy temu te zakaz stosowania czynów nieuczciwej konkurencji i narzucania niekorzystnych warunków umów oraz denie do poprawy jakoci towarów i usug. Polityka konsumencka powinna wic intensyfikowa dziaania zapobiegajce praktykom naruszania interesów ekonomicznych konsumentów. Suy temu mog: rozwój konkurencji, waciwe relacje cen do jakoci produktów, odpowiednia polityka cenowa, jasne sformuowanie czytelnych i zrozumiaych zasad i postanowie umów z udziaem konsumentów.